Natri bicacbonnat (NaHCO3) hay còn được biết đến là baking soda là nguyên liệu thường được dùng để chế biến các loại bánh.
Natri bicacbonat (NaHCO3) là gì
Natri bicacbonat (NaHCO3) là chất rắn màu trắng có hình dạng tinh thể giống như bột mịn công thức hoá học là NaHCO3 có vị hơi mặn và có tính kiềm tương tự như loại soda dùng trong tẩy rửa.
Tên gọi khác: Muối nở, bột nở, Sodium bicarcbonat, Natri hydrocacbonat, Backing soda. Do được sử dụng rất phổ biến trong thực phẩm nên nó còn có nhiều tên gọi khác: cooking soda, bicarbonate of soda… Dù soda là tên thông thường của các muối natri cacbonat Na2CO3 cũng như NaHCO3 nhưng trên thực tế thường gọi là natri bicacbonat là baking soda, còn natri cacbonat là soda.
Natri bicacbonat (NaHCO3)
Tính chất vật lý và hoá học
Tính chất vật lý
- Là chất tan ít trong nước và đôi khi có thể xem như là không tan
- Khối lượng mol: 84,007 g/mol
- Khối lượng riêng: 2,159 g/cm3
- Điểm nóng chảy: 50 oC (phân hủy)
- Độ hòa tan trong nước: 7,8 g/100ml (18 oC)
Tính chất hóa học
Nó là một muối axit do chứa nguyên tử H linh động trong thành phần gốc axit, thể hiện tính axit yếu. Tuy nhiên, đây là một muối của axit yếu nên có khả năng tác dụng với axit mạnh hơn để giải phóng CO2, đồng thời cũng thể hiện tính bazơ và tính chất này chiếm ưu thế hơn so với tính axit.
NaHCO3 bị thủy phân trong dung dịch nước tạo thành môi trường bazơ yếu có thể đổi màu quỳ tím.
NaHCO3 + H2O → NaOH + H2CO3
Tác dụng với axit mạnh hơn tạo ra muối và nước đồng thời giải phóng khí CO2
2NaHCO3 + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O + 2CO2
Tác dụng với bazơ tạo muối mới và bazơ mới
NaHCO3 + Ca(OH)2 → CaCO3 + NaOH + H2O
Hoặc cũng có thể tạo ra hai muối mới
2NaHCO3 + Ca(OH)2 → CaCO3 + Na2CO3 + 2H2O
Tác dụng với NaOH tạo ra muối trung hòa và nước
NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
Tham khảo các phương trình phản ứng khác:
NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2
2NaHCO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O
NaHCO3 + Ca(OH)2 → CaCO3 + NaOH + H2O
15CH3COOH + 10NaHCO3 → 10CH3COONa + 2H20 + 20CO2
2NaHCO3 + BaCl2 → 2NaCl + CO2 + BaCO3 + H2O
Natri bicacbonat (NaHCO3) có tác dụng gì?
Trong thực phẩm
Đay là một trong những công dụng của baking soda ta có thể thường gặp trong ngành chế biến. Nó giúp tạo độ xốp giòn các loại bánh quy, bánh quẩy. Ngoài ra còn để góp phần trung hoà bớt lượng acid có trong nước ngọt được sử dụng như 1 phụ gia an toàn và mang lại hiệu quả cao.
Một điều thú vị nữa là nó còn có tác dụng làm đẹp cho bánh với vai trò như chất bột nở. Được dùng rất hiệu quả để giúp ngấm gia vị vào các món thịt hâm, ninh xương,.
Trong y tế
Trong y tế baking soda còn được gọi là thuốc muối được dùng trung hoà axit, chữa đau dạ dày hay giải độc do axit, dùng làm nước súc miệng hoạc sử dụng trực tiếp trà lên răng để loại bỏ mảng bám và làm trắng… Thành phần NaHCO3 còn giúp giảm lượng dầu trên da, da dầu là nguyên nhân chính của mụn chứng cá.
Một số công dụng khác
Ngoài sử dung trực tiếp cho cong người Natri cacbonat còn được dùng lau chùi dụng cụ nhà bêp, tẩy rửa các khu vực cần vệ sinh nhờ tính năng mài mòn, tác dụng với một số chất (đóng cặn), rắc vào các khu vực xung quanh nhà để chống mốt số loại côn trùng.
Ngoài ra NaHCO3 còn có nhiều ứng dụng trong công nghiệp da, cao su và chất chữa cháy.
Cách điều chế Natri bicacbonat NaHCO3
- Trong tự nhiên có thể tìm thấy NaHCO3 trong các quặng nahcolite tại những nơi có suối khoáng. Đây là loại khoáng chất được tạo ra từ hàng ngàn năm trước khi các sống hồ bị bay hơi một cách nhanh chóng bởi nhiệt độ cao.
- Natri bicacbonat chủ yếu được sản xuất bằng công nghệ Solvay, hiểu đơn giản là cho các chất canxi cacbonat cùng natri clorua và amoiac phản ứng với nhau.
- Ngoài ra có thể thu được chất này từ phản ứng của cacbon dioxit tác dụng với natri hidroxit, sau đó thêm CO2 dư tạo ra NaHCO3 và cuối cùng đem đi cô đặc dung dịch thu được muối ở dạng khan.
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O
Na2CO3 + CO2 + H2O → 2NaHCO3
